„Laurka dla najbliższych” - obiekty rzeźbiarskie oraz dokumentacja działań w przestrzeni w formie książki artystycznej, inspirowane fenomenem polskich ogródków działkowych.
Wstęp
Ogródki działkowe Przyjrzyjmy się ogrodom jako miejscom, do których wracamy by cofnąć się do czasów dzieciństwa. Sięgając chociażby do symboliki ogrodu w kontekście literatury znaleźć można odniesienia do tego co czyste, mityczne, tajemnicze, rajskie i poteżne, ale jednocześnie bliskie, cielesne, płodne, domowe i zwyczajnie ludzkie. Pomyślałam o ogródkach działkowych. Są one miejscem, które daje wiele pretekstów do przemyśleń, szczególnie ze względu na sytuacje i obiekty, na które można natknąć się na ich terenie. Wiele z nich zrobionych jest własnoręcznie, niekiedy wzruszające, naiwne czy absurdalne- pobudzają wyobraźnię, wydają się być metaforyczne, niosą za sobą skojarzenia z dzieciństwem. Na działkach ludzka wyobraźnia daje upust w dość specyficzny sposób. Ta estetyka rządzi się swoimi prawami. Ogródki działkowe wydają mi się miejscem pretekstów do opowiadania historii z przeszłości- zarówno przez dzieci, przez równieśników jak i przez osoby starsze, które spędzają tam sporo czasu i dużo serca wkładają nie tylko w uprawę roślin, ale i właśnie same „dekoracje”. Przyglądając się działkowym kuriozom szczególnie interesującymi wydały mi się obiekty takie jak strachy na wróble (zarówno kukły jak i te składające się z wydających dźwięk na wietrze butelek czy zawieszane na drzewach płyty CD), karmniki dla ptaków, figurki ogrodowe, kolorowe płoty, domki na drzewach, kurniki, szklarnie, altanki, furtki, a także przedmioty użytku codzinnego ustawione w przedziwnych kontekstach. Jak gdyby „nie na swoim miejscu”. Bohaterowie albumu Chciałam by moja praca była ukłonem w stronę osób bliskich, których na tym świecie zabrakło, a wartą zachodu wydaje mi się próba zachowania pamięci o nich. Przedstawiam historie sześciu bohaterów. Są to zmarli krewni moich znajomych oraz mój dziadek. W większości są to postaci, których nigdy nie poznałam i nie będę miała okazji poznać osobiście. Z jakiegoś powodu jednak historie te stały mi się szalenie bliskie.
Ogródki działkowe Przyjrzyjmy się ogrodom jako miejscom, do których wracamy by cofnąć się do czasów dzieciństwa. Sięgając chociażby do symboliki ogrodu w kontekście literatury znaleźć można odniesienia do tego co czyste, mityczne, tajemnicze, rajskie i poteżne, ale jednocześnie bliskie, cielesne, płodne, domowe i zwyczajnie ludzkie. Pomyślałam o ogródkach działkowych. Są one miejscem, które daje wiele pretekstów do przemyśleń, szczególnie ze względu na sytuacje i obiekty, na które można natknąć się na ich terenie. Wiele z nich zrobionych jest własnoręcznie, niekiedy wzruszające, naiwne czy absurdalne- pobudzają wyobraźnię, wydają się być metaforyczne, niosą za sobą skojarzenia z dzieciństwem. Na działkach ludzka wyobraźnia daje upust w dość specyficzny sposób. Ta estetyka rządzi się swoimi prawami. Ogródki działkowe wydają mi się miejscem pretekstów do opowiadania historii z przeszłości- zarówno przez dzieci, przez równieśników jak i przez osoby starsze, które spędzają tam sporo czasu i dużo serca wkładają nie tylko w uprawę roślin, ale i właśnie same „dekoracje”. Przyglądając się działkowym kuriozom szczególnie interesującymi wydały mi się obiekty takie jak strachy na wróble (zarówno kukły jak i te składające się z wydających dźwięk na wietrze butelek czy zawieszane na drzewach płyty CD), karmniki dla ptaków, figurki ogrodowe, kolorowe płoty, domki na drzewach, kurniki, szklarnie, altanki, furtki, a także przedmioty użytku codzinnego ustawione w przedziwnych kontekstach. Jak gdyby „nie na swoim miejscu”. Bohaterowie albumu Chciałam by moja praca była ukłonem w stronę osób bliskich, których na tym świecie zabrakło, a wartą zachodu wydaje mi się próba zachowania pamięci o nich. Przedstawiam historie sześciu bohaterów. Są to zmarli krewni moich znajomych oraz mój dziadek. W większości są to postaci, których nigdy nie poznałam i nie będę miała okazji poznać osobiście. Z jakiegoś powodu jednak historie te stały mi się szalenie bliskie.
Forma
Mój projekt obejmuje serię obiektów zaaranżowaną na kształt atrapy wnętrza domku działkowego. Stanowi ją sześć obiektów rzezbiarskich, telewizor, na którym wyświetlone zostanie wideo objaśniające szczegóły projektu oraz tapczan działkowy, na którym będzie można usiąść i wysłuchać opowieści. Istotnym i najtrwalszym elementem owego projektu będzie również własnoręcznie zrobiona książka artystyczna, która zachowuje prowizoryczną, dziecięcą i działkową estetykę. Wykonana zostanie w kilku niepowtarzalnych egzemplarzach. Pełna dokumentacja: wersja PDF albumu, fotografie obiektów z detalami oraz utwór audiowizualny wykonany kamerą mini DV (720 x 480, format mp4) znajduje się na załączonej płycie DVD. Ponieważ cała instalacja ma charakter tymczasowej scenografii - ogląd finalny zależny będzie od miejsca ekspozycji.
1. ALBUM
Każda postać, której historia zostanie krótko nakreślona to osobny rozdział podzielony na części: 1. Forma tekstowa, nakreślająca historię bohatera. 2. Formy prac kolażowych, sklejonych z fotografii postaci oraz elementów osobistych nawiązujących do ich historii. 3. Dokumentacja działania w przestrzeni lub fotografia elementów zastanych na terenie ogródków działkowych (również nawiązujące do konkretnych historii). 4. Dokumentacja obiektu rzezbiarskiego, wykonanego w ramach rozdziału. Niektórym rozdziałom towarzyszą również elementy dokumentacji archiwalnych.
ROZDZIAŁY:
Przy takiej ilości opowieści istotnym wydaje mi się, by każda z nich miała osobny i indywidualny przebieg - także wizualny. Części składowe różnią się między sobą estetyką, kolorem, kontrastami, ilością elementów. Każda z części posiada również osobny tytuł sugerujący istotę opowiadanej historii
Rozdział I
Zmęczone dziecko
Jest to rozdział dotyczący mojego dziadka. Skupiam się tu na aspekcie jego niezmiennej, dziecięcej wrażliwości połączonej z ograniczeniami fizycznymi. Doświadczony czasami wojny, do końca życia zachował w sobie wrażliwość małego chłopca- szlachetną naiwność i spontaniczność w odbieraniu świata. Był dzieckiem, uwięzionym w ciele starca. Ważnym elementem jest tu także fakt, że uwielbiał ptaki i jego marzeniem było to, by umieć latać. Kiedy pod koniec życia zaczął już poważnie chorować, wydawało mi się, że zaczyna przypominać ptaka- z wyglądu, z motoryki, z zachowania. Rozdział albumu zbudowany został z elementów znalezionych na działkach, które niosą konotacje dziecięce, cyrkowe, a także ptasie. Kolaże powstały na bazie rysowanych ilustracji oraz starych albumów ornitologicznych. Tekst opisujący postać dziadka napisany został na kształt listów do św. Mikołaja, jakie co roku wspólnie pisaliśmy.
Rozdział II
Nauka Pisania
Olbrzymia ilość materiałów jaką udostępnił mi Jędrzej, rozciąga się od pamiątek, fotografii i listów jego mamy, aż po nagrania „listów” video, w których Jędrzej rozmawia ze swoją mamą (a właściwie mówi do niej). Idąc tropem tych intymnych pamiątek, zdecydowałam, że całość przyjmie estetykę rękopisów. To część delikatna i kobieca. Kolaże powstały na cienkim pergaminie, prześwitującym pod światło. Zawierają fragmenty listów. Kolorystyka nawiązuje do archiwalnych zdjęć ślubnych kobiety- nieco prześwietlone, w odcieniach czerwieni i fioletów. Fotografie wykonane w ramach rozdziału opierają się na poszukiwaniach kształtów przypominających litery. Tekst tego rozdziału to rękopis- list do matki.
Rozdział III
Przez Mgłę
Ten rozdział opiera się dla odmiany na kilku mętnych wspomnieniach o prababci. Motywem przewodnim tej części jest własnie zamglenie. Kolaże niewyraźne, jakby zakurzone, fotografie zamazanych obrazów zza szyb szklarni- wszystko ledwie widoczne i blade, na kalkach. Tekst jest krótki i zawiera jedynie odległe obrazy z pamięci dziecka- prawnuka.
Rozdział IV
Bajka
To rozdział o ojcu. Tak jak on opowiadał bajki, pobudzając dziecięcą wyobraźnię tak i tekst o nim napisany został w formie bajki. Napisał go jego syn. Kolaże bazują na fotografiach i wycinkach ze starych gazet dla dzieci. Fotografie zaś, skupiają się przede wszystkim na odniesieniach do przedmiotu pomiędzy karmikiem dla ptaków a domkiem na drzewie.
Rozdział V
Hipnoza
Jest to rozdział o tajemniczym dziadku, który był malarzem, rysował ilustracje satyryczne, pisał sztuki teatralne, konstruował pojazdy i interesował się hipnozą. Jesli chodzi o samą estetykę tego rozdziału - jest czarno- biały, mocno skontrastowany i dość graficzny. Tekstem uzupełniającym warstwę wizualną jest forma dialogu wnuczka z dziadkiem: jakgdyby z zaświatów, rozmową pod wpływem hipnozy. Fotografie i kolaże są próbą odnalezienia konotacji pomiędzy historiami zawartymi w tekście a ogródkmi działkowymi. Są zbiorem tajemniczych kuriozów poddanych kolażowym manipulacjom.
Rozdział VI
Organista
Ostatnia część dotyczy dziadka- organisty, którego życie podporządkowane było rytmowi obrzędów sakralnych. Na dodatek obdywały się one w kościele sąsiadującym z jego domem. Większość obrazów oscyluje wokół skojarzeń z witrażami kościelnymi, blaskiem świec i nastrojem sakralnym. Kuriozum rodzi się tu na drodze poszukiwań tych elementów w przestrzeni działkowej. W tekście, jego wnuczek zaznacza, że odskocznią dziadka była ukryta działka za kościołem.
2. SERIA OBIEKTÓW
W skład tej specyficznej atrapy- scenografii wnętrza domku działkowego wchodzi sześć obiektów autorskich, wykonanych przeze mnie. Każdy z sześciu obiektów, tak jak wspomniałam powyżej, dedykowany jest analogicznie każdemu z sześciu bohaterów mojego projektu.
C. WIDEO
Wideo podsumowujące projekt (a jednocześnie do niego wprowadzające), nagrane zostało kamerą mini DV i wyświetlane jest docelowo na ekranie telewizora kineskopowego- by zachować klimat działkowy. Na segmenty nagrania składa się krótki wstęp, opowieść o każdym rozdziale po kolei oraz krótkie zakończenie. Obrazy rejestrowałam osobiście podaczas spaceów po ogródkach działkowych. Przeplatają się one z obrazami dokumentacji elementów ilustracji oraz obiektów rzezbiarskich. Teskt, który napisałam na potrzeby wideo cztany jest przez osobnego narratora. Wszystko po to, by uchwycić nastrój bajkowy i paradokumentalny. To wszystko kreacja na granicy dziecięcej laurki a próby opowiedzenia o sprawach ostatecznych.
