"...jak tu wytłumaczysz śmierć drzewa..."

•

kolaż fotograficzny, fotografia analogowa

2017

W powieści Ziele na kraterze Melchiora Wańkowicza znajduje się opowieść o panu Pisance, dziedzicu majątku Kowszadoły, dla którego konkretne drzewa – aleja lipowa upamiętniająca ważne rodzinne wydarzenia – definiowały jego tożsamość i miejsce na świecie. W czasie wojny chciano wyciąć całą aleję, jednak ze względu na jej lokalizację – wiodła od posiadłości do kościoła – udało się ją uratować. Na zdjęciu, które ilustruje opowieść, widać mężczyznę na tle wielkiej rozłożystej lipy. Obydwoje są mocno zakorzenieni w swoim miejscu w świecie, potwierdzając tym bogatą symbolikę drzewa w kulturze. „Ot, ja to” – mówi pan Pisanka, wskazując na drzewo.

Konkretne fragmenty przyrody, choć często niezaznaczone w żaden sposób na mapach, od dawna budują naszą tożsamość. Mimo że zieleń stała się elementem kompozycji urbanistycznej, a miasto – swego rodzaju laboratorium, w którym roślinność spełnia określoną rolę, natura niezmiennie zakorzenia się w pamięci ludzi, przywołując skojarzenia i wspomnienia. Przypomina nam również, jak bardzo jesteśmy od niej zależni, a fauna i flora niezmiennie tworzą zapis wydarzeń i ślad ludzkiej obecności. Zwrócenie uwagi na relacje człowiek–przyroda, a także na ludzką potrzebę przebywania wśród zieleni, wydaje się potrzebne, bo dotyczy po części każdego z nas, a tym samym wydaje się cenne – zwłaszcza w czasach, gdy lasy coraz częściej zastępowane są betonem.

Wyspa Bolko, podobnie jak inne parki i tereny zielone znajdujące się w granicach administracyjnych miast, jest przykładem naturalnego, pierwotnego miejsca, które z czasem stało się podporządkowane człowiekowi i przez niego zagospodarowane. Wyspa na Odrze znajduje się w granicach Opola od 1954 roku, a wzmiankowana była już w roku 1213. Jest to miejsce w całości zaaranżowane przez człowieka. Znajduje się tutaj zoo oraz park z drzewostanem datowanym na około 90 lat, mimo że pierwsze informacje na temat Lasu Minorytów pochodzą z 1811 roku. By owo miejsce oswoić, pozostawiono tylko najbardziej okazałe drzewa, które z czasem stały się pomnikami przyrody, a pozostałe wycięto.
Na ich miejsce nasadzono nowe, pomiędzy którymi wytyczono alejki i tarasy widokowe.

O projekcie "Miejska legenda: DEkonstrukcja": Magazyn Szum, Galeria Sztuki Współczesnej, FB

Kurator: Agnieszka Dela-Kropiowska

Cytat zawarty w tytule: M. Wańkowicz, Ziele na kraterze, Warszawa, 1973; w: M. Szczypiorkowska-Mutor, Praktyki fotograficzne i teksty kultury, Warszawa, 2016.