Niedostrzegane dziedzictwo architektoniczne południowych obrzeży Warszawy - problem adaptacji
i rewitalizacji na przykładzie wybranego historycznego zespołu mieszkaniowego z terenu dzielnicy Ursynów
The overlooked architectural heritage of Warsaw’s southern edges – the issue of adaptation and revitalization using
the example of a historic residential complex in the Ursynów district
promotorka / supervisor prof. dr hab. inż. arch. Małgorzata Rozbicka
Dyplom został wyróżniony i umieszczony w katalogu Najciekawszych Dyplomów 2021 (str. 110)
Dyplom zdobył wyróżnienie w konkursie Generalnego Konserwatora Zabytków RP
oraz Zarządu Głównego Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków na najlepsze prace studialne,
naukowe oraz popularyzatorskie, dotyczące ochrony zabytków i muzealnictwa w 2022 r.
The diploma was honored and featured in the Catalog of the Most Interesting Diplomas 2021 (page 110).
The diploma received recognition in the competition organized by the Chief Conservator of Monuments
of the Republic of Poland and the Main Board of the Association of Conservators for the best academic, scientific, and popularizing works related to the conservation of monuments and museology in 2022.
Streszczenie:
Dziedzictwo architektoniczne i urbanistyczne południowych obrzeży Warszawy w świadomości jej mieszkańców stanowią założenia pałacowo-parkowe powiązane z rezydencją królewską w Wilanowie. Przedmiotem niniejszej pracy jest niedostrzegane
dziedzictwo wsi i folwarków związanych Kluczem Wilanowskim. Badaniami objęto osady na trasie dawnej kolejki grójeckiej
dziedzictwo wsi i folwarków związanych Kluczem Wilanowskim. Badaniami objęto osady na trasie dawnej kolejki grójeckiej
w obrębie dzielnicy Ursynów. Cel stanowi podniesienie świadomości lokalnej społeczności o otaczającym ich na co dzień dziedzictwie.
Prześledzono obszar 11 wsi i folwarków, odnajdując ponad 500 obiektów. Powstałe z badań mapy systematyzują ich funkcje
Prześledzono obszar 11 wsi i folwarków, odnajdując ponad 500 obiektów. Powstałe z badań mapy systematyzują ich funkcje
i obecny stan ochrony. Przeważająca większość dostrzeżonego dziedzictwa nie jest objęta jakimikolwiek przepisami konserwatorskimi lub zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Problematyka ochrony obejmuje niehistoryczne podziały administracyjne i poważne braki oraz błędy wyznaczaniu obszarów objętych MPZP, wykluczające istotne części bądź dzielące dawne osady. W rezultacie niedociągnięcia administracji państwowej wykorzystywane są przez prywatnych
właścicieli i firmy deweloperskie niszczące wiejski krajobraz przez monofunkcyjne inwestycje mieszkaniowe „urbanistyki” łanowej i wielkopowierzchniowe magazyny.
Problem rewitalizacji i adaptacji przedstawiono na przykładzie historycznego zespołu mieszkaniowego w dawnej wsi Dąbrówka, zlokalizowanej przy obecnej granicy Warszawy. Osiedle przy ul. Kolbaczewskiej projektowano ok. 1925 roku w oparciu o założenia idei miasta-ogrodu z mieszkaniową zabudową jednorodzinną z typowego projektu. Częściowa realizacja założenia, liczne zmiany i przebudowy oraz rozdrobnienie własności na przestrzeni lat doprowadziło do zatarcia kompozycji. W celu zachowania i ochrony tak unikatowego układu oraz dalszego użytkowania zaproponowano uzupełnienie kompozycji osiedla i wielofunkcyjne zagospodarowanie przydomowych ogródków. Domy rozmieszczone według pierwotnego projektu przeznaczone dla rodzin zastępczych stanowić będą ewolucję koncepcji miasta-ogrodu wykorzystując znaczne powierzchnie działek do obsługi infrastrukturalnej budynków wykonanych głównie z naturalnych materiałów o niskim śladzie węglowym.
właścicieli i firmy deweloperskie niszczące wiejski krajobraz przez monofunkcyjne inwestycje mieszkaniowe „urbanistyki” łanowej i wielkopowierzchniowe magazyny.
Problem rewitalizacji i adaptacji przedstawiono na przykładzie historycznego zespołu mieszkaniowego w dawnej wsi Dąbrówka, zlokalizowanej przy obecnej granicy Warszawy. Osiedle przy ul. Kolbaczewskiej projektowano ok. 1925 roku w oparciu o założenia idei miasta-ogrodu z mieszkaniową zabudową jednorodzinną z typowego projektu. Częściowa realizacja założenia, liczne zmiany i przebudowy oraz rozdrobnienie własności na przestrzeni lat doprowadziło do zatarcia kompozycji. W celu zachowania i ochrony tak unikatowego układu oraz dalszego użytkowania zaproponowano uzupełnienie kompozycji osiedla i wielofunkcyjne zagospodarowanie przydomowych ogródków. Domy rozmieszczone według pierwotnego projektu przeznaczone dla rodzin zastępczych stanowić będą ewolucję koncepcji miasta-ogrodu wykorzystując znaczne powierzchnie działek do obsługi infrastrukturalnej budynków wykonanych głównie z naturalnych materiałów o niskim śladzie węglowym.
Summary:
The architectural and urban heritage of the southern outskirts of Warsaw, in the minds of its inhabitants, are the palace
and park arrangements associated with the royal residence in Wilanów. The subject of this work is the overlooked heritage
of villages and granges connected by Klucz Wilanowski. The research covered settlements along the former route
of the Grójecka railway within Ursynów district. The purpose is to raise awareness of the local community about the heritage that surrounds them daily.
The area of 11 villages and granges was traced, finding over 500 objects. The maps created from the research systematize
The area of 11 villages and granges was traced, finding over 500 objects. The maps created from the research systematize
their functions and the current protection status. The vast majority of the noticed heritage is not covered by any conservation regulations or local special development plan laws. The protection issues include non-historical administrative divisions
and serious deficiencies as well as mistakes in designating areas covered by local development plans, excluding significant parts
or diving historical settlements. As a result, the shortcomings of the state administration are exploited by private owners
and development companies, destroying the rural landscape by monofunctional housing investments of “field urbanism”
and large-scale warehouses.
The problem of revitalization and adaptation is presented on the example of a historic single-family housing complex
The problem of revitalization and adaptation is presented on the example of a historic single-family housing complex
in the former village of Dąbrówka, located at the present border of Warsaw. The estate at Kolbaczewska street was designed around 1925 based on the garden-city movement with single-family residential buildings from a typical plan. Partial implementation of the concept, numerous changes, and reconstructions as well as the divisions of ownership over the years led to the blurring of the composition. To preserve and protect such a unique layout, and continue using it, the proposition
was to complement the arrangement of the complex and design multi-functional front- and backyard gardens. Houses arranged according to the original design and intended for foster families will continue the garden-city concept by evolving it by using large plots to support the infrastructure of buildings constructed mainly of natural materials with a low carbon footprint.
