Chỉ một năm sau khi cách mạng tháng Tám thành công, đất nước ta lại tiếp tục phải bước vào 30 năm kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Ngày 6/1/1946, cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam độc lập diễn ra, bầu được 333 đại biểu Bắc - Trung - Nam vào Quốc hội.

Ngày 19/12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh phát đi “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”, cuộc kháng chiến chống Pháp bùng nổ. Sau chiến dịch Việt Bắc (1947), chiến dịch Biên giới (1950), tương quan lực lượng trên chiến trường dần thay đổi có lợi cho Việt Nam.

Năm 1954, với thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ và Hiệp định Geneve, miền Bắc được hoàn toàn giải phóng. Tuy nhiên đất nước ta tạm thời bị chia cắt làm hai miền qua vĩ tuyến 17. Đế quốc Mỹ nhảy vào miền Nam, lập chính phủ bù nhìn Ngô Đình Diệm.

Cuối năm 1959, phong trào Đồng Khởi bùng nổ trên khắp miền Nam. Từ đây, nhân dân miền Nam chuyển sang đấu tranh vũ trang. Ngày 20/12/1960, Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời.

Năm 1968, quân và dân miền Nam tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân, buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán với ta ở Hội nghị Paris, đồng thời tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc.

Tháng 12/1972, quân và dân miền Bắc chiến thắng trận “Điện Biên Phủ trên không”, qua đó buộc Mỹ phải kí Hiệp định Paris, cam kết rút quân khỏi Việt Nam.

Mùa Xuân năm 1975, Bộ Chính Trị mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy với 3 chiến dịch lớn nhắm vào Tây Nguyên, Huế - Đà Nẵng và Sài Gòn. Ngày 30/4/1975, chế độ Sài Gòn sụp đổ, miền Nam được hoàn toàn giải phóng.